In onze rubriek ‘Vers voor de Zondag’ blikken we vooruit op de eucharistieviering van aanstaande zondag (of feestdag): wat vertelt het Evangelie ons? Om wat voor thema draait deze viering? Wat zou je kunnen doen om dit te onderstrepen?
Allerzielen
De dood voorbij
Na het feest van Allerheiligen de gedachtenis van Allerzielen, van ‘alle zielen’, dus van allen die ons in geloof zijn voorafgegaan en nu ‘in de hemel’ zijn. In een samenleving waar de begrippen hemel en hiernamaals verdampt zijn, belijden wij als kerkgemeenschap een ‘verder aan de dood’. We mogen – God zij dank – aansluiten bij dat diepgewortelde oergevoel dat dood duisternis oproept, dat licht leven betekent. Vandaar de reactie om kaarsjes aan te steken bij rampen, om bloemen neer te leggen, om bijeen te komen en elkaar moed in te zingen. Allerzielen: alom verstaanbaar, en tegelijkertijd een vertrekpunt voor een geloof in een leven verder dan de dood.
Exegetische notities Evangelie
Johannes 17,24-26
We lezen uit het evangelie volgens Johannes het laatste gedeelte van het lange gebed dat Jezus uitspreekt vlak voor zijn lijden, veroordeling en dood. Dit gebed is weer de afsluiting van zijn lange toespraak bij het Laatste Avondmaal. Hij bidt hier niet in het verborgene, maar in het midden van al zijn leerlingen. Het gebed staat uit enkele delen. Hoofdthema is eenheid. Jezus begint over zichzelf: de band tussen de Vader en Hemzelf. Hij bidt om de verheerlijking die met en door het kruis mag plaatsvinden. Dan bidt Hij voor zijn leerlingen, en voor allen aan wie Jezus de Naam van God geopenbaard heeft. Hij bidt dat alle leerlingen bewaard mogen blijven. Hij bidt ook voor alle leerlingen die nog komen. Ook voor ons dus die geloven in het evangelie. Hij bidt daar expliciet om eenheid tussen de leerlingen. Ten slotte keert Jezus terug naar het begin van het gebed: het bidden om de verheerlijking en het geven van het eeuwig leven. Hij bidt dat de leerlingen mogen komen daar wij Hij zal zijn: bij de Vader. En Hij bidt de aardse eenheid zich voortzet in een hemelse eenheid. Het gaat om een thema dat we al kennen: de liefde tussen Vader en Zoon mag er ook zijn tussen Jezus en zijn leerlingen. Zo eindigt het gebed dan ook: dat de goddelijke liefde in de leerlingen mag zijn, als teken van de verbondenheid tussen Jezus en zijn leerlingen. Daarmee is er een directe band tussen Jezus en alle gelovigen over de grenzen van de dood heen. Jezus ondergaat die dood. Maar niet de dood heeft het laatste woord, maar de goddelijke liefde.
Themastelling
De lezingen van Allerzielen bieden alle op de een of andere manier troost aan hen die hun overledenen herdenken. Troost en uitzicht. Beide zijn niet gebaseerd op het verstand en het inzicht, maar op het vertrouwen dat een mens kan hebben in (het woord van) God. Zo horen we Job spreken. De psalmist sluit zich daarbij aan. Ook Paulus zegt op zijn eigen manier dat we ons in Christus mogen toevertrouwen aan God. En ten slotte: we horen Jezus zelf bidden. Daar kunnen we eigenlijk alleen maar stil naar luisteren hoe Hij voor ons tot zijn Vader bidt. De dood is onherroepelijk, maar een gelovig mens is niet zonder hoop: vertrouw je toe aan de Vader.
Suggestie: gedicht
In zoveel duister om me heen
zoveel verlies
zoveel afgesloten zijn
alleen in mijn huis, mijn kamer,
vaak ver van de ander
zoek ik U
en roep:
Waar zijt Gij…
Waarom hoor Je me niet?
Waarom ben Je of was Je dit jaar niet op je plaats
en waarom kijk Je een andere kant op?
In mijn verlatenheid
kom ik je niet tegen…
Stilte om me heen
eenzaamheid
afgesloten van de buitenwereld
van kostbare mensen…
Leegte, stilte is het dat ik voel…
en toch zoek ik
want
wat is een mens alleen…
…
..
.
Is het dan toch
wat anderen vóór mij ervaarden
dat Gij zelf in die stilte zijt
in die leegte
verlaten?
Is het toch
dat Gij dáár bent
en juist nu mij draagt?
Geef me
als het zo is
de kracht
om dit te geloven
te vertrouwen
te aanvaarden
en
als het mogelijk is
te ervaren…
Amen.
Zr. Ancilla Martens
De teksten en suggestie zijn genomen uit de ‘Handreikingen voor liturgie voor de zon- en feestdagen’ van Berne Media. In deze uitgave staan exegetische notities voor elke lezing en antwoordpsalm, een ‘kapstok’ voor de verkondiging, misteksten, voorbeden en diverse andere suggesties voor vieringen met gewijde of niet-gewijde voorganger. Voor meer informatie over de uitgave en een abonnement, zie de website van Berne Media.
