In deze rubriek zetten we elke maand een plant of bloem centraal met symbolische betekenis. Overigens… symboliek is geen exacte wetenschap. De één geeft de ene betekenis aan een bloem, de ander een heel andere. Ze veranderen ook in de tijd. Zeventiende-eeuwse bloemstillevens kennen andere symboliek dan de verborgen ‘liefdesboodschappen’ uit de preutse Victoriaanse tijd. Deze maand:
De echte lampionplant
Met Sint Maarten omzien naar het kwetsbare, je talent beschermen…
Als geboren en getogen Noord-Hollander ben ik niet onbekend met het Sint Maartensfeest (11 november). Jaar in jaar uit ging ik al zingend met mijn lampionnetje langs de huizen van Beverwijk over rode vogeltjes, mijn moeder die naar Tik-Tak zou kijken, maar vooral – natuurlijk – over Sint Martinus van Tours zelf.
Deze Romeinse soldaat was christen geworden en deelde zijn mantel met een bedelaar voor de poorten van Amiens. En volgens de legende zou die arme bedelaar Christus in hoogsteigen persoon zijn geweest. Overigens gaf hij slechts zijn halve mantel, omdat de andere helft aan het Romeinse leger behoorde. In feite gaf hij dus alles wat hij bezat.
De kinderen die met lampionnen langs de huizen gaan, krijgen natuurlijk geen mantels, maar snoep. Normaal dan. Dit jaar zullen er veel minder kinderen over straat gaan, helaas. Toch kunnen we aandacht aan de man besteden. In de liturgische bloemschikking kan prima de lampionnenplant worden gebruikt.
De echte lampionplant
De botanische naam is ‘Physalis’, dat betekent zoveel als blaas. Als de bloem van de ‘echte lampionplant’ (ja, dat ‘echte’ hoort bij de naam, om hem van zijn familieleden te onderscheiden) is uitgebloeid, vormt hij een oranje blaasje rondom de vrucht. Maar de Nederlandse naam is niet voor niets ‘echte lampionplant’, want ook daar heeft het veel van weg: de lampionnen waarmee de kinderen langs de huizen gaan.
Maar er is meer… na enige tijd verdwijnt het oranjebladmoes en dan blijft er een kwetsbaar kooitje van bladnerf rond de vrucht over. De kwetsbare vrucht wordt door een nog kwetsbaarder omhulsel beschermd. Vanuit je eigen kwetsbaarheid bescherm je een ander. Als we iets van dit jaar kunnen leren is dat het wel: onze kanjers in de zorg zijn ‘gewone’ kwetsbare mensen, die vanuit hun kwetsbaarheid voor de zieken en gewonden zorgen. Zij zijn als het ‘kooitje’ van de lampionnenplant.
De plant geeft verder nog een doorkijkje naar het Evangelie van de komende zondag (Matteüs 25,14-30). De heer geeft aan zijn dienaars talenten in bewaring. De lampionnenplant beschermt zijn talent, zijn vrucht, zorgvuldig, zodat deze opbrengst (nieuwe planten) kan voortbrengen.
In vele tuinen is de echt lampionplant te vinden. Precies in deze tijd zit hij vol met lampionnen en ‘kooitjes’. Ze kunnen ‘vers’ in een vaas worden gezet of in een droogboeket. Maar daarvoor moeten ze enkele weken ondersteboven hangen… dus dat is dan een idee voor volgend jaar. Als de kinderen hopelijk weer ongestoord langs de deuren kunnen met lampionnen…
