Kerstfeest in penitentiaire inrichtingen, hóe gaat dat in tijden van een pandemie? Door de afstands- en hygiëneregels die ook in Duitse gevangenissen gelden, was het gebruikelijke traditionele kerstfeest in de JVA Fulda dit jaar helaas niet mogelijk. De gebedsruimte – de gevangeniskapel – was te klein voor alle gevangenen. Gasten, maar ook het Gospelkoor en de muzikanten van Divine Concern konden deze kerst helaas niet worden uitgenodigd. De omstandigheden moesten radicaal worden aangepast. De kerstviering werd dan ook vroeg op de avond op de binnenplaats van de gevangenis gehouden, met als hoogtepunt ‘het vredeslicht’ uit Bethlehem.
door Meins Coetsier
Het vredeslicht dat vanuit Bethlehem naar de JVA Fulda was gebracht, gaf de viering dit jaar een bijzonder karakter. Als pastores wilden wij de gevangenen vooral motiveren om tussen Kerstmis en Nieuwjaar eens na te denken hoe eenieder op een eenvoudige en persoonlijke manier een bijdrage kan leveren om weer een vleugje warmte, vreugde, licht en hartelijkheid in zichzelf, maar ook in zijn of haar directe omgeving – dus ook in de gevangenis – zou kunnen ontdekken. Als universeel symbool is het vredeslicht daarvoor uiterst geschikt, ook omdat het openstaat voor elke levensbeschouwing die men in penitentiaire inrichtingen tegenkomt. De kerkdienst was zo niet alleen ‘oecumenisch’ maar vooral sterk ‘interreligieus’, met gevangenen vanuit de hele wereld, afkomstig uit verschillende culturen, religies en sociale contexten.
In de geest van de Heilige Franciscus van Assisi hebben wij voor een kleine tachtig man symbolisch het vredeslicht aan de directeur van de instelling, Karsten Koudela, overhandigd. Hij benadrukte dat het vredeslicht een teken is van hoop voor alle gedetineerden. Advent en Kerstmis vormen een erg emotionele en stressvolle tijd in het leven van de vele mensen achter de gevangenismuren. Bemoedigende woorden vinden om de gevangenen te bereiken is niet eenvoudig. Ik heb vooral de nadruk gelegd op de hoopvolle verbinding met de ruige mannen van tóen op het veld, de vrienden van Jezus, ofwel – de herders:
‘Mannen! Het is 2020. Er is overal ‘coronapaniek’ – lockdown! En hier staan we met zijn allen, midden in Fulda, buiten, in de open lucht achter de gevangenismuren, bedekt met gezichtsmaskers, op duidelijke afstand van elkaar. Met de zware opgave en hoopvolle poging om Advent en Kerstmis hier en nu te vieren… om iets van een ‘kerstsfeer’ achter de tralies over te brengen.
Het beeld dat vandaag niet uit mijn hoofd ging, is het beeld uit het kerstverhaal van de herders – ‘the outcasts’ – de buitenstaanders van de samenleving, de ruige mannen op het veld – ofwel jullie! – de mannen hier op de binnenplaats van de gevangenis …
Ja, mannen! Kijken wij op dit moment niet allen, zoals de herders destijds, hoopvol naar een ster in deze wilde en buitengewoon moeilijke tijden? Hebben wij nu niet allemaal een beetje kracht, een engel nodig, een beetje licht in het donker? De boodschap van ons geloof geeft ons goede moed: God, in zijn liefde, geeft niemand op! De Barmhartige wil alles veranderen door zijn geboorte, door zijn leven, zijn dood en door zijn opstanding. Op de één of andere manier hadden deze herders van toen de indringende boodschap van de engel begrepen… misschien snappen wij het ook?! – Jij wel?! Niet dan?!’
Na de kerkdienst ontvingen alle gevangenen een kerstgeschenk, een kalender en een bijbeltje in hun eigen taal. De chef-kok zorgde voor speciale catering op kerstavond… tóch een beetje vredeslicht in de bajes? Ja, ‘de herdertjes lagen bij nachte… ’t liep tegen het nieuwe jaar’.
Dr. Meins G.S. Coetsier studeerde filosofie aan The Milltown Institute of Theology and Philosophy (De Nationale Universiteit van Ierland) en promoveerde aan de Universiteit van Gent zowel in de Wijsbegeerte als in de Vergelijkende Cultuurwetenschap. Na postdoconderzoek aan de Universiteit van Zürich werkt hij als diaken en gevangenispastor voor het Bisdom Fulda en als deeltijds onderzoeker aan Trinity College Dublin.
Giften voor de realisatie van diaconale projecten in de gevangenis kunnen worden gestort op een rekening die wordt beheerd door het gevangenispastoraat van het Bisdom Fulda. U kunt uw gift storten op DE24 5305 0180 0089 0017 38 / BIC: HELADEF1FDS, tenaamstelling: ‘Meins Coetsier’, met vermelding ‘Spende – Jail House College’.
