Vandaag en morgen gedenken we het einde van de Tweede Wereldoorlog en vieren we onze herwonnen vrijheid. Zelfs 76 jaar na dato en voor iemand die de oorlog bij lange na niet heeft meegemaakt – sterker nog, zelfs de Koude Oorlog ging aan mij voorbij; ik ben van 1988 – zijn en blijven het indrukwekkende dagen.
door Hans-Peter Bartels ofm
Zelfs nu in deze coronapandemie-tijd mogen we blij zijn dat we vrij zijn. Kijk naar landen met slechte politieke leiders – neem Brazilië – en je kan zien hoe slecht het kan gaan. Meer dan walgelijk vind ik dan ook de poster van onder meer Forum voor Democratie die de ronde doet. Als ik het Nationaal Comité 4 en 5 mei was, zou ik op zijn minst aangifte doen van schending van het merkenrecht. Maar dan nog… hoe krijgt een mens het toch in zijn – excusez les mots – bolle kop om zoiets te doen? Je trapt er mensen onnodig mee op hun ziel.
En maar steeds herhalen dat je niet rechtsextremistisch wil zijn of vergeleken wil worden met nazi’s? Waarom lukt het FvD toch telkens zo gemakkelijk zichzelf in de extreemrechtse hoek te draaien…? Het antwoord ligt voor het oprapen. Enfin… ik probeer in deze teksten graag politiek neutraal te blijven, maar dit moest mij van het hart.
Terug naar waar het deze dagen wel over gaat. Ik vind het altijd hele moeilijke dagen ook. Ik zal niet onder stoelen of banken steken, dat ik een enorme germanofiel ben. Vele mooie vakanties heb ik in Duitsland doorgebracht, ik heb er mijn noviciaat gemaakt, ik heb er gewerkt en ik heb er vele vrienden. Kortom, het land en het volk zit diep in mijn hart. En dat wrikt op dagen als deze. Ze maken ze op een andere manier zwaar.
Ik kan mij zó niet voorstellen dat de voorouders van mijn vrienden… en toch is het waar. De Tweede Wereldoorlog en de Holocaust hebben plaatsgevonden. Het resultaat waar kwaliteiten van een volk (pünktlich und gründlich) en slechte politieke ideeën elkaar raken. Het Duitse, Italiaanse en Spaanse fascisme… ze waren allemaal anders… maar met zo’n ingebakken volksaard is het niet verwonderlijk dat de Duitse variant het meest ‘succesvol’ was. Het blijven pijnlijke momenten. Ik krijg nog steeds kippenvel op mijn rug, als ik aan mijn twee bezoeken (van 11 en 12 jaar geleden) aan concentratiekamp Buchenwald denk.
Ik ben tweemaal met 4 en 5 mei in Duitsland geweest. Voor Duitsland zijn dit geen herdenkingsdagen omdat de oorlog pas op 8 mei voor Duitsland ten einde was; maar Duitsland heeft sowieso geen nationale dag waarop de Tweede Wereldoorlog herdacht wordt.
Zoals elk jaar bad ik op deze dagen uit dank voor de bevrijding en de vrijheid. De tweede keer was dat in de bedevaartsplek op de Hülfensberg (Thüringen) waar ‘vrede’ één van de kernthema’s is. Ik vertelde het een Duitse medebroeder. ‘Dan heb je dus gebeden dat je van ons, de vijand, verlost bent?’ ‘Nee,’ antwoordde ik uit de grond van mijn hart, ‘Duitsland is (bijna) 75 jaar geleden óók bevrijd van het nazisme. Dáárvoor heb ik God gedankt: dat het al bijna 75 jaar vrede in Europa is en dat ik blij ben dat onze landen tegenwoordig wel als goede buren samenwerken en samen bouwen aan de eenheid in Europa.’
Zeker het oosten van Duitsland heeft natuurlijk nog veel langer in onvrijheid geleefd. Want ja… extreemrechts en vrijheid gaan niet samen, maar extreemlinks en vrijheid ook niet. Daar kunnen mijn vrienden uit onder meer Halberstadt en Erfurt over meepraten. Hoe Duitsland met zijn verleden omgaat, vind ik altijd een interessant onderwerp. En toch hoop ik op de dag dat het geen rol meer speelt. Ik weet niet of ik hier mensen mee op de tenen of de ziel trapt. Mocht dat zo zijn, dan spijt me dat.
Dat ik hoop dat het geen rol meer speelt, is niet omdat ik vind dat het dan niet of minder erg geworden is. Zeker niet. Maar gewoon omdat het dan ver genoeg weg ligt in de geschiedenis. Ook de Fransen met Napoleon en de Spanjaarden met de hertog van Alva hebben huisgehouden in ons land. En nog langer terug de Vikingen met graaf Rorik. Maar maakt iemand een Fransman, een Spanjaard of een Noor daar nog verwijten over? Als die pijnlijke plek diep genoeg ligt om niet meer gevoeld te worden, pas dan zijn we echt een stap dichter bij de ware vrijheid en wereldvrede.
