De Duitse Bisschoppenconferentie kende dit jaar voor de vierde keer de Katholieke Prijs tegen Vreemdelingenhaat en Racisme toe. In een livestream namen de initiatiefnemers van het muziekproject in de gevangenis van ‘Divine Concern’ niet alleen de hen toegekende tweede prijs (2.500 euro) in ontvangst. Bisschop Dr. Georg Bätzing, voorzitter van de Duitse bisschoppenconferentie, sprak tevens zijn laudatio uit over mijn vers gedrukte theologische proefschrift Towards a Theology of Prison Ministry voor Trinity College Dublin. Dit onderzoek vormt het wetenschappelijk denkwerk achter alle creatieve, pastorale en diaconale activiteiten in de Duitse gevangenissen.
door Meins Coetsier
Het vierjarige promotie onderzoek Towards a Theology of Prison Ministry dat ik begin mei 2021 aan het Loyola Instituut (onderdeel van Trinity College Dublin) heb verdedigd, laat zien dat sociaal engagement in de samenleving én in de kerk een heldere vorm van academische reflectie en wetenschappelijk onderzoek nodig heeft. Niet alleen om argumenten te verduidelijken en theologische visies te ondersteunen, maar ook om sociale projecten in de maatschappij een vruchtbaar doel en een hoopvolle richting te geven. Trinity College Dublin en mijn persoonlijke sponsor, het katholieke bisdom van Fulda, hebben mij de kans gegeven om precies dát te doen: het diaconaat en de praktijk in de gevangenis met wetenschappelijk onderzoek constructief samen te brengen.
Karl Rahner (1904-1984) in het licht van Viktor Frankl, Aleksandr Solzjenitsyn en Etty Hillesum
Het argument dat in het proefschrift naar voren wordt gebracht, is dat Karl Rahner’s opvattingen over gevangenschap en het gevangenispastoraat, hoewel waardevol en van belang in hun context, niet adequaat zijn om in te gaan op de meer complexe behoeften en eisen van het gevangeniswezen in de eenentwintigste eeuw. Een grotere pastorale gevoeligheid, waardering en spirituele zorg zijn nodig bij trauma’s en conflicten en het lijden dat gevangenen, gevangenispastors, gevangenispersoneel, inderdaad overal in de wereld, ervaren. De subjectieve wereld van een gevangene moet ook worden belicht in een poging om in te gaan op zijn / haar aangeboren menselijke verlangens naar betekenis en vervulling – naar zingeving! Daarom is vandaag de dag een meer eigentijdse benadering omtrent het gevangenispastoraat vereist, welke kan putten uit de concrete ervaring van de bovengenoemde trauma’s en conflicten en die gevoelig zal zijn voor de persoonlijke zoektocht naar de zin van het bestaan. Met name zoals deze wordt ervaren door gedetineerden en / of gefaciliteerd door gevangenispastores. Een dergelijke benadering leidt tot een theologie gebaseerd op empowerment, die gevonden kan worden door een creatieve en betekenisgerichte houding t.o.v. het vermogen van de mens zich boven het lijden te verheffen. Namelijk door de keuze ‘het lijden waardig te zijn’, zoals de levens en het oeuvre van de voormalige gevangenen Viktor E. Frankl, Aleksandr I. Solzjenitsyn en Etty Hillesum laten zien.
‘Theology of Empowerment’
Op zoek naar een meer eigentijdse theologie van het gevangenispastoraat heeft het onderzoek drie hoofddoelen. Allereerst: het analyseren van Karl Rahner’s theologie over het pastorale werk in de gevangenis. Ten tweede: het identificeren van concrete punten waar zijn theologie wellicht niet voldoet aan de pastorale uitdagingen van vandaag. En ten derde: het ontwikkelen van een ‘theology of empowerment’ dat het gevangeniswerk creatieve pastorale perspectieven biedt. Een belangrijke achtergrond voor het onderzoek is daarbij de huidige situatie waarmee gevangenen in het Duitse gevangenissysteem worden geconfronteerd en het lijden waarmee zij dagelijks te maken krijgen. Het promotieonderzoek geeft op deze manier een uiteenzetting betreffende een traditionele katholieke theologie van het gevangeniswezen. Deze is gebaseerd op Rahner’s theologische antropologie, daarbij onderscheidend wat zij te bieden heeft en waar zij mogelijk tekortschiet. Vervolgens ontwikkelt deze studie levende elementen van een theologie van empowerment met een meer eigentijdse en pastorale benadering van het gevangeniswerk: één die beter in staat is om aan de behoeften van de individuele mens in het gevangenissysteem van vandaag te voldoen.
Dr. Meins G.S. Coetsier studeerde filosofie aan The Milltown Institute of Theology and Philosophy (De Nationale Universiteit van Ierland) en promoveerde aan de Universiteit van Gent zowel in de Wijsbegeerte als in de Vergelijkende Cultuurwetenschap. Na postdoc-onderzoek aan de Universiteit van Zürich werkt hij als diaken en gevangenispastor voor het Bisdom Fulda en als deeltijds onderzoeker aan Trinity College Dublin, waar hij in 2021 promoveerde in de Theologie.
Giften voor de realisatie van diaconale projecten in de gevangenis kunnen worden gestort op een rekening die wordt beheerd door het gevangenispastoraat van het Bisdom Fulda. U kunt uw gift storten op DE24 5305 0180 0089 0017 38 / BIC: HELADEF1FDS, tenaamstelling: ‘Meins Coetsier’, met vermelding ‘Spende – Jail House College’.
