Het is het jaar van Laudato Si’. Hoogste tijd om zelf in actie te komen, vonden we bij katholiek.nl. Daarom hebben we duurzaamheidsdeskundige Laura Graus gevraagd een aantal columns te schrijven met praktische, haalbare tips over het verduurzamen van je levensstijl. Deze keer: leven met meer connectie en minder afval.
door Laura Graus
Je leven leven terwijl je minder afval veroorzaakt, lijkt een hele opgave. Maar je kan het ook gewoon proberen. Het hoeft niet meteen perfect, juist als heel veel mensen een beetje minder afval in huis halen, groeit de afvalberg een stuk minder snel. Misschien dat de verpakkende industrie dit signaal zelfs oppikt.
De makkelijkste plek om te beginnen met minder afval in huis te halen is de keuken. Daar komen vrijwel dagelijks of wekelijks verpakte producten binnen.
Het eenvoudigst is om de producten in huis te halen die in de winkel al onverpakt zijn, die kan je in je eigen verpakking meenemen. Soms is er een aanpassing nodig. Gesneden andijvie zal je niet zonder verpakking meekrijgen, een krop andijvie wel.
Kies op de groenteafdeling voor de onverpakte groente. Vorige week zag ik tot mijn schik dat alleen de boontjes en de witlof onverpakt verkrijgbaar waren. Toen aten we dus boontjes en witlof.
Bij bijna iedere supermarkt zijn ondertussen herbruikbare groentenetjes verkrijgbaar. Koop die dan één keer en stop ze, iedere keer als je boodschappen gaat doen, in je tas. Maak geen menu van tevoren, maar laat het aanbod aan onverpakte groente hierin leidend zijn.
Pasta en rijst zijn prima in karton verkrijgbaar (ook zonder zichtraampje – wie heeft dat ooit bedacht!). Rijst kan je ook in grote hoeveelheden kopen, wel in plastic, maar relatief zo veel minder verpakkingsmateriaal vergeleken met de kleine verpakkingen. Mits droog bewaard is rijst heel goed houdbaar.
Wraps zijn dan weer onmogelijk zonder plastic te krijgen. Zelf bakken kan je proberen, het recept zegt dat het eenvoudig is. Mijn ervaring was, ehm, anders…
Brood kan je, zelfs in de supermarkt, prima zonder plastic verpakking krijgen. Geef je (zelfs bij de grote blauwe grootgrutter verkrijgbare) katoenen broodzak af bij de broodafdeling en vraag of ze er een onverpakt gesneden brood in stoppen. Sticker op je katoenen tas en klaar ben je.
Vries je je brood altijd in? Begin alvast met broodzakken sparen; mijn kritische brood etende huisgenoot pakt met liefde brood weer in een gebruikte plastic broodzak voordat hij het in de vriezer stopt.
Keuzestress
Twijfel je over de verschillende soorten verpakkingen? Welke nou het beste is? Dat kan ik me voorstellen. Glas kan je zelf hergebruiken en als je het afdankt wordt het voor een groot gedeelte gerecycled. Ook een papieren verpakking wordt redelijk gerecycled, de vezels worden korter, daarom zal het uiteindelijk eindigen als wc-papier. Een blikken verpakking kan ook gerecycled worden, maar het plastic laagje binnenin wordt verbrand. Een dunne plastic verpakking zal nooit meer een plastic verpakking worden, daarom spreek ik bij plastic liever van downcycling. Ook heb je de samengestelde verpakkingsmaterialen, denk aan een chipszak of een zak met bonen. Deze worden op z’n best verbrand als energie.
Deze volgorde hou ik ook aan als ik moet kiezen voor verpakte producten. Mijn voorkeur heeft glas. Als ik moet kiezen tussen de chips (onmogelijk onverpakt te krijgen) in gewoon plastic of in een samengestelde verpakking, dan kies ik toch pragmatisch voor de plastic variant.
Sla de supermarkt eens over
Ik heb het over de supermarkt, omdat daar veel mensen hun boodschappen doen. Het kan ook anders, juist nu, want zeg nou zelf, heb jij een band met degenen die je producten verkopen in jouw supermarkt? Is de supermarkt er de laatste tijd gezelliger op geworden? Het kan ook anders.
Bij veel kleine winkels hangt de sticker van @zero waste Nederland. Daar weet je zeker dat je welkom bent met je eigen verpakking. Bij de winkels waar geen sticker hangt, moet je het gewoon ever vragen.
Bij de meeste groenteboeren en internationale supermarkten vind je veel meer onverpakte groente.
Eet je vlees? Ga dan met je eigen bakje naar de slager.
Eet je kaas? Ga met een bees wrap of je kaaspapiertje van de vorige keer naar de kaasboer. Onze kaasboer vraagt nu zelfs al of je de bees wrap niet vergeten bent als je kaas bestelt zonder de wrap te laten zien.
Losse kruiden? Je hebt vast een internationale supermarkt in de buurt. Daar zijn de verpakkingen in ieder geval groter.
Spreads, olijven, tapenades: neem je eigen bakje mee en vraag of ze het vullen.
Losse koffie en thee kan je ook bij een speciaalzaak halen.
Met een beetje geluk woon je in een gemeente waar ook een markt is. Met al dat thuiswerken kan je misschien een keer naar de markt. Je zal versteld staan over het onverpakte aanbod. Ik prijs me gelukkig met een broodkraam die zelfs de katoenen broodzakken verkoopt, kramen vol onverpakte groente en fruit. Ik kom er niet, maar de notenkraam heeft ook zuidvruchten en droge bonen. Zelfs de bloemen kan je meekrijgen zonder plastic.
Ga op excursie en ontdek je eigen woonplaats opnieuw.
Wil je liever een gids? Afgelopen september en oktober organiseerde Zero Waste Nederland in 30 dorpen en steden Zero waste tours. Dit doen we in de lente vast weer.
Zoek je lokale tips? Zoek dan op Facebook naar je lokale Zero waste groep, daar zijn altijd mensen om je op weg te helpen naar het aanbod in jouw stad.
De eerste stap begint thuis
De eerste stap begint thuis. Pak je boodschappentas en doe daar een verzameling zakjes en netjes in. Zo ga je goed voorbereid op weg. Als het beter voor jou werkt, kan je zelfs je boodschappen thuis uitpakken en de zakjes weer in de boodschappentas bewaren. Op deze manier ontwikkel je een nieuw systeem dat minder moeite kost.
Laura Graus is de oprichter van Use-Less. Sinds 2016 deelt ze op verschillende media een (bijna) dagelijkse dosis duurzaamheid. Ze balanceert op de dunne lijn tussen meedoen in de maatschappij en haar streven om zo min mogelijk impact op onze aarde te hebben. Laura is opgeleid als bioloog en na verschillende banen in de communicatie werkt ze nu als Adviseur Duurzaamheid bij een gemeente waar ze zich bezig houdt met circulaire economie en het beperken van de CO2-impact van de eigen organisatie. Ze is getrouwd en heeft een dochter van zes.
