De vrijheid om te geloven wordt in één op de drie landen (31%) geschonden. Dat stelt Kerk in Nood (ACN) in haar rapport Vrijheid van Godsdienst Wereldwijd 2023, dat op 22 juni is gepubliceerd. Peter Broeders, directeur van de pauselijke stichting in Nederland, roept beleidsmakers dan ook op om snel méér te doen tegen het snel groeiende aantal schendingen van dit mensenrecht: “Vooral de straffeloosheid neemt toe en dat raakt wereldwijd miljoenen gediscrimineerde en vervolgde gelovigen in het diepste van hun ziel.”
Kerk in Nood (ACN) is wereldwijd de enige niet-gouvernementele organisatie (ngo) die de naleving en schendingen voor alle religies en in alle 196 landen analyseert van dit mensenrecht, zoals vastgelegd in artikel 18 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. De stichting stelt dat in de onderzoeksperiode – januari 2021 tot en met december 2022 – de vrijheid van godsdienst sterk werd beperkt in 61 landen. Hier leven totaal bijna 4,9 miljard mensen, oftewel 62% van de wereldbevolking. In 47 van de 196 landen is de situatie verslechterd sinds de publicatie van het vorige rapport. Slechts negen landen kenden verbetering. Positief is dat het rapport wijst op een toename van initiatieven voor interreligieuze dialoog en dat religieuze vieringen in veel landen na Covid-19 lockdowns weer zonder beperkingen mogelijk zijn.
Zelfs religieuze meerderheden doelwit
Een van de belangrijkste conclusies van het rapport is dat religieuze minderheidsgemeenschappen zich in een steeds slechtere situatie bevinden. Sommige geloofsgemeenschappen worden bedreigd met uitsterven door een combinatie van terrorisme, aanvallen op hun culturele erfgoed en subtielere maatregelen zoals de verspreiding van anti-bekeringswetten, manipulatie van verkiezingsregels en financiële beperkingen. “Voorbeelden hiervan zijn de christelijke gemeenschappen in Irak en Libanon en de islamitische Rohingya-gemeenschap in Myanmar. Er zijn nu echter ook gevallen waar religieuze meerderheidsgemeenschappen worden vervolgd, zoals in Nicaragua en Nigeria. Veelzeggend is dat in 49 van de landen de regering haar eigen burgers vanwege hun religie vervolgt”, aldus Broeders.
Straffeloosheid neemt toe
Over de afgelopen twee jaar constateert het rapport ook een wereldwijde toename van de reikwijdte van autoritaire regeringen en fundamentalistische leiders. Zij willen onbeperkte macht uitoefenen en zijn jaloers op en bang voor de geestelijke autoriteiten en het mobilisatievermogen van religieuze gemeenschappen. Dit met dodelijke gevolgen.
Straffeloosheid is over de hele wereld toegenomen. In 36 landen (18%) worden aanvallers zelden of nooit vervolgd voor hun misdaden. Het stilzwijgen van de internationale gemeenschap draagt bij aan deze cultuur van straffeloosheid, net name voor regimes die als strategisch belangrijk voor het Westen worden beschouwd, zoals China en India. Zij worden niet onderworpen aan internationale sancties of andere gevolgen voor hun schendingen van de godsdienstvrijheid. Hetzelfde geldt voor landen als Nigeria en Pakistan.
Belangrijkste bevindingen
Afrika blijft het continent waar het meeste religieuze geweld plaatsvindt, met een toename van jihadistische aanvallen die de situatie op het gebied van godsdienstvrijheid nog alarmerender maken. Bijna de helft van de “rode landen” op de wereldkaart in het rapport, dat wil zeggen 13 van de 28, liggen in Afrika. De concentratie van jihadistische activiteiten is vooral duidelijk in de Sahel-regio, rond het Tsjaadmeer, in Mozambique en in Somalië. Deze geweldsgolf breidt zich echter gemakkelijk uit naar buurlanden, waarvan er veel in de categorie “onder observatie” blijven omdat er aan hun grenzen islamistische aanvallen hebben plaatsgevonden.
China en Noord-Korea blijven twee landen in Azië met een slechte staat van dienst op het gebied van mensenrechtenschendingen, inclusief godsdienstvrijheid. De staat oefent er totalitaire controle uit door middel van surveillance en extreme onderdrukkingsmaatregelen tegen de bevolking.
Het rapport besteedt ook veel aandacht aan India. Daar is niet alleen het aantal incidenten toegenomen. Het etno-religieus nationalisme treft er de religieuze minderheden ook in de vorm van ‘anti-bekeringswetten’, met de dreiging van 10 jaar gevangenisstraf voor mensen die – vaak onder druk – vals beschuldigd worden van proselitisme. In 12 van de 28 deelstaten van India zijn dergelijke wetten inmiddels aangenomen of in behandeling. Bovendien omvatten de wetten vaak financiële voordelen voor wie zich (her)bekeren tot het hindoeïsme.
Gedwongen bekering en ontvoeringen
Hoewel het aantal gevallen van gedwongen religieuze bekering, ontvoeringen en seksueel geweld (waaronder seksuele slavernij) tijdens de onderzochte periode niet is afgenomen, wordt dit nog steeds grotendeels genegeerd door lokale wetshandhavers. Zo ook in Pakistan, waar jonge christelijke en hindoemeisjes vaak worden ontvoerd en gedwongen worden uitgehuwelijkt. Deze praktijken hebben ook tot gevolg dat de groei van hun religieuze gemeenschappen wordt beperkt.
Het rapport benadrukt ook de ernstige interne crises die zich in moslimgemeenschappen over de hele wereld voordoen. Enerzijds blijven nogal wat jonge moslims zich aangetrokken voelen tot islamistische terroristische netwerken. Anderzijds zijn er, vooral in het Midden-Oosten, tekenen van wijdverspreide secularisatie. Zo blijkt uit onderzoek dat in Iran 47% van de bevolking stelt geen religieuze binding te hebben, waarbij de recente “hijab-revolutie” mogelijk van invloed is geweest.
Betrokken raken
Regina Lynch, onlangs benoemd tot uitvoerend voorzitter van ACN Internationaal, legt uit dat het belangrijkste doel van dit rapport is om “mensen te motiveren om betrokken te raken en mensen te helpen die lijden onder religieuze vervolging.” De katholieke hulporganisatie doet dit door middel van gebed, het ondersteunen van en opkomen voor slachtoffers, het betrekken van politici en het informeren over de realiteit ter plaatse in verschillende delen van de wereld. “Het rapport Vrijheid van Godsdienst Wereldwijd verzamelt enkel informatie en biedt analyses over het misbruik van dit fundamentele mensenrecht wereldwijd. Het is een hulpmiddel dat slechts zo goed is als degenen die het gebruiken, die het met anderen delen en die eraan werken om verandering teweeg te brengen”, aldus Lynch.
Het volledige rapport (Engels) met alle landen is te vinden op de internationale site van Kerk in Nood.
Vraag de gratis Nederlandstalige samenvatting aan
Beeld: Kerk in Nood
