In onze rubriek ‘Vers voor de Zondag’ blikken we vooruit op de eucharistieviering van de aanstaande zondag (of feestdag): wat vertelt het Evangelie ons? Om wat voor thema draait deze viering? Wat zou je kunnen doen om dit te onderstrepen?
21e zondag door het jaar
Kiezen voor Hem
Vandaag lezen we het laatste gedeelte van Johannes 6: wat begon met een verwondering over het wonder van de overvloed wanneer mensen met elkaar delen, eindigt nu de vraag om de keuze vóór of tegen de Heer Jezus. Van verwondering tot levenskeuze. Heeft Jezus woorden van eeuwig leven (dus gekoppeld aan God de Eeuwige) of is het allemaal een menselijk verhaal? Een actuele vraag. Vandaag accepteren mensen Jezus nog wel als een moreel kompas, maar je bekennen tot Hem als gezicht van de God-Vader is vaak een stap te ver. En die vraag wordt ons vandaag wel gesteld.
Exegetische notities Evangelie
Johannes 6,60-69
Wat had Jezus voor schokkends gezegd op die bijeenkomst met zijn leerlingen en andere Joden, dat zij gingen protesteren (zie vers 41)? Het begon met ‘brood’. Nadat Jezus duizenden mensen gevoed heeft met vijf broden en twee vissen, trekt hij zich terug. De leerlingen gaan scheep naar de overkant van het meer. Tijdens de overtocht voegt Jezus zich weer bij hen, lopend over het water. Als zij landen worden zij opnieuw opgewacht door de menigte in afwachting van het brood dat Jezus geeft. Maar de betekenis van dat ‘brood’ ontgaat hen nog. Het manna in de woestijn en het brood bij het meer waren voedsel voor het lichaam. Het echte brood, dat uit de hemel, de Tora, is het voedsel voor de ziel, voor ‘mens’ zijn. Jezus is als de vlees geworden Tora, het Woord. Wie voor Hem kiest, Hem radicaal ter harte neemt, met vlees en bloed, Hem navolgt in het doen van die grootste en allereerste opdracht: de Eeuwige lief te hebben evenals je naaste, die een mens is zoals jij bent, die heeft en genereert Leven, zoals het is bedoeld. Onvergankelijk, want Liefde vergaat nooit. In de discussie die volgt, noemt de schrijver een aantal keer ‘de joden’ als tegenstrevers. Zij begrijpen Jezus’ woorden niet, omdat zij Jezus’ woorden letterlijk nemen en toetsen aan later toegevoegde regels zoals het verbod op het nuttigen van bloed. De evangelist plaatst het gesprek in zijn tijd, toen er strubbelingen waren tussen de gemeenten van Johannes en de synagoge. Later kon de formulering ‘de joden’ onterecht leiden tot een anti-joodse interpretatie.
Maar na het gemurmureer van ‘de joden’, haken ook leerlingen af en gaan terug naar ‘wat achter hen lag’: eis ta opisoo volgens de Griekse grondtekst. Ook zij hebben niet begrepen, dat het eten van Jezus’ vlees en het drinken van zijn bloed betekent totaal kiezen voor Hem. Voor het consequent navolgen waar Hij voorging in het naleven van dat grootste gebod. Petrus en de twaalf blijven nog, hoewel zal blijken, dat ook Petrus de diepe betekenis van Jezus’ woorden nog niet helemaal kan bevatten; al lijkt zijn belijdenis dat hier nog te logenstraffen. Judas zal Jezus uitleveren aan het religieuze establishment. Allen zullen Jezus in de steek laten.
Focus
En wij, die ons volgelingen van Christus noemen, hoe consequent zijn wij in onze keuze voor Hem? En beseffen wij wel ten volle wat die keuze inhoudt? Hoe vaak vervallen we niet in onze oude gewoonten, gaan terug naar wat achter ons ligt, zoals de leerlingen deden, en klampen we ons vast aan valse zekerheden zoals bezit, naam en faam? Of zijn we gewoon bang om door onze houding buiten de boot te vallen, zoals de leerlingen op het meer? Alle leerlingen nemen afstand ondanks de belijdenis van Petrus. Maar allen keren terug, gesterkt door heilige Geest. Die kansen zijn er voor iedereen, die de opdracht, die Jezus ons heeft gegeven, Hem volledig tot ons te nemen, serieus neemt. En elke poging daartoe verdient lof! Laten we daarvoor kiezen!
Suggestie: ter overweging
Als ik volg,
wie volg ik dan?
Als ik luister,
naar wie luister ik dan?
Als ik mijn hoofd buig,
voor wie buig ik dan?
Als ik dien,
wie dien ik dan?
Tekst: Johanneke Bosman
Deze teksten en suggestie zijn genomen uit de ‘Handreikingen voor liturgie voor de zon- en feestdagen’ van Berne Media. In deze uitgave staan exegetische notities voor elke lezing en antwoordpsalm, een ‘kapstok’ voor de verkondiging, misteksten, voorbeden en diverse andere suggesties voor vieringen met gewijde of niet-gewijde voorganger. Voor meer informatie over de uitgave en een abonnement, zie de website van Berne Media.
