In onze rubriek ‘Vers voor de Zondag’ blikken we vooruit op de eucharistieviering van aanstaande zondag (of feestdag): wat vertelt het Evangelie ons? Om wat voor thema draait deze viering? Wat zou je kunnen doen om dit te onderstrepen?
Eerste zondag van de Advent
Onverwacht
Belangrijke zaken in ons bestaan, maar ook in de samenleving, gebeuren vaak onverwachts. Ook als je het al langere tijd hebt zien aankomen, wanneer een doorbraak er eindelijk is: het wordt ervaren als onverwacht. Waarom? Omdat na de omkeer het leven niet meer hetzelfde is.
Met het oog op het nieuwe begin op het feest van Kerstmis worden we gewekt om waakzaam te zijn. Zorg dat je niet ingedut bent in je onverschilligheid of in je routine. Sta open voor het onverwachte en werk aan deze spannende levenshouding.
Exegetische notities Evangelie
Marcus 13,33-37
De tekst uit het Marcusevangelie lijkt, en is misschien ook wel, verwarrend. In de perikoop die vooraf gaat aan onze lezing gaat het over de parabel van de vijgenboom, als teken wanneer de mensenzoon op wolken zal komen. Jezus zegt: ‘Ik verzeker jullie, deze generatie gaat niet voorbij voordat dit allemaal gebeurd is.’ Vanaf vers 32 verandert de toon: duidelijk is dat niemand weet wanneer die dag of dat uur aanbreekt, wanneer het tijd is voor de komst van God op aarde. Dat is reden dat we waakzaam moeten zijn, geïllustreerd door de parabel van degene die naar het buitenland vertrekt, het beheer aan zijn knechten overdraagt en de poortwachter, degene die bij de deur staat, oproept om waakzaam te zijn. Waarvoor geldt dan die waakzaamheid? Omdat ze niet weten wanneer de heer des huizes zal terugkomen, ‘s nachts of overdag. En hij mag hen niet in slaap aantreffen, mocht hij onverwacht aankomen. Het gaat er om waakzaam te zijn, maar om dat niet op een berekende manier te doen, door uit te rekenen of in te schatten wanneer hij komen zal. Dan is onze houding namelijk niet waakzaam meer, maar wordt het een (schijn)zekerheid. Dat is denk ik de reden waarom Jezus zo hamert op het feit dat God zich bekommert om zijn mensen, dat de Mensenzoon komen zal, dat dat niet ver weg of zo onvoorstelbaar is als het lijkt. Tegelijk mogen we niet berekenend worden, is God altijd weer anders dan wij ons kunnen indenken, en is het onze opdracht om waakzaam te zijn en te blijven, om te speuren naar Gods aanwezigheid in onze werkelijkheid. Het is denk ik niet voor niets dat dit de laatste parabel is voordat in hoofdstuk 14 het verhaal begint van de voorbereiding op Jezus’ lijden en sterven. Ook dat hoort bij onze werkelijkheid, is de context en de realiteit waarin wij leven en waarin Christus leefde.
Focus
Advent is de tijd van verlangen, van afwachten, van geloven en hopen. Dat heeft ten diepste ook te maken met overgave, en het besef dat wij niet alles in handen hebben, dat wij maar gedeeltelijk onze eigen toekomst kunnen bewerkstelligen. Geloof gaat over vertrouwen op God, die altijd weer anders en groter blijkt te zijn dan wij ons voor kunnen stellen. In de teksten van Jesaja klinken soms harde woorden, over zonde en kwaad, over een God die zijn gelaat voor ons verbergt. Juist in de confrontatie met die ‘harde’ en ‘moeilijke’ kanten van God kan geloof groeien, kunnen we er niet onderuit om dat op een of andere manier te integreren in ons eigen geloven. Zo klinken ook de hardheid en de moeilijkheid van ons leven mee in de adventstijd, wil ‘vertrouwen’ geen naïeve oproep worden, die zijn kracht daarmee verliest. Verlangen staat centraal: het verlangen naar God zelf, naar recht en vrede.
Jezus laat in het Marcusevangelie zien dat al te concrete beelden en voorstellingen geen recht doen aan die komst van God. Jezus schept daarmee verwarring en onduidelijkheid, en juist die verwarring en het niet-weten zijn misschien wel inherent onderdeel van het verlangen. Wachten en verwachten laten iets zien van de andersheid van God. Tegelijk is het ook een opdracht aan ons om die komst voor te bereiden, om de weg te banen, om zo goed mogelijk te streven naar recht en vrede, dan wordt het werkelijkheid, dan scheurt de hemel open zodat God kan afdalen tot bij ons.
Speciaal op deze dag
Op 29 november kan aandacht worden besteed aan:
De heilige Radboud van Utrecht
Deze veertiende bisschop van Utrecht, moet geboren zijn rond 850 in het Zuid-Franse Lomagne. Zijn moeder was van Friese afkomst. Na zijn opleiding in Keulen en Parijs werd hij benedictijner abt in Tours. In 900 werd hij tot bisschop van Utrecht benoemd. Hij resideerde echter in Deventer, omdat de echte bisschopsstad nog in handen van de Noormannen was.
Hij zette zich in voor de bouw van kerken en kloosters en de verdieping van geloof en wetenschap onder kerkelijke bedienaren. Toen hij naar Utrecht verhuisde, werd hij er niet al te hartelijk ontvangen. Sterker nog: naar verluidt citeerde hij Jezus met de woorden ‘Satan, ga achter mij!’ Het resultaat was dat er de pest uitbrak! Later trok hij zich terug in Deventer. Hij stierf te Ootmarsum, maar werd in de Lebuïnuskerk te Deventer begraven.
In een poging zijn stoffelijke resten te redden voor de Reformatie, zijn zijn beenderen verspreid geraakt over de kerken van Boerhaar, Deventer, Nijmegen en Utrecht. Hij is patroon van het RK hoger en universitair onderwijs. De Nijmeegse universiteit is naar hem vernoemd.
Op zijn voorspraak zou er vandaag gebeden kunnen worden voor het RK hoger en universitair onderwijs.
De Internationale Dag van Solidariteit met het Palestijnse volk
Deze dag, uitgeroepen door de VN, is bedoeld om de vrede in het heilige Land tussen Israël en Palestina te bevorderen. Vergeet niet dat een deel van het Palestijnse volk bestaat uit medechristenen. Ook voor hen kan een intentie ingevoegd worden.
Einde Europese Week van de Afvalvermindering
In de afgelopen week stelde de Europese Unie de afvalvermindering centraal. ‘Wij Europeanen’ produceren nog steeds (te) veel afval. Er zijn binnen Europa zo’n 1000 activiteiten. Wat zou er in de parochie kunnen gebeuren om minder afval te produceren?
De teksten en suggestie zijn genomen uit de ‘Handreikingen voor liturgie voor de zon- en feestdagen’ van Berne Media. In deze uitgave staan exegetische notities voor elke lezing en antwoordpsalm, een ‘kapstok’ voor de verkondiging, misteksten, voorbeden en diverse andere suggesties voor vieringen met gewijde of niet-gewijde voorganger. Voor meer informatie over de uitgave en een abonnement, zie de website van Berne Media.
