In onze rubriek ‘Vers voor de Zondag’ blikken we vooruit op de eucharistieviering – tijdens de lockdown op afstand te volgen op televisie en internet – van aanstaande zondag (of feestdag): wat vertelt het Evangelie ons? Om wat voor thema draait deze viering? Wat zou je kunnen doen om dit te onderstrepen?
Tweede Paasdag
Leven, de dood voorbij
Het is vijftig dagen Pasen, en vandaag is het de tweede dag van deze tijd waarin we de hoogte en diepte van het geheim van Pasen mogen doorvorsen. Hoe? Door – gevoed met de paasverhalen – onze dagelijkse dag en alles wat er in onze wereld gebeurt, te stellen onder dit Licht dat de Christus is. Als er achterklap is en roddel, als er fake-nieuws wordt verspreid over het christelijk geloof, dan kan dit Licht ons in de waarheid stellen.
Het is vandaag een hele uitdaging om te getuigen van het einde van de onherroepelijke dood en te belijden dat hoop verder gaat, omdat liefde niet vergaat.
Exegetische notities Evangelie
Matteüs 28,8-15
Ook in het evangelieverhaal van vandaag wordt duidelijk hoe belangrijk het onderbouwen van het opstandingsverhaal was in de jonge kerk. Hier wordt zelfs melding gemaakt van een verhaal dat onder Joden verteld werd om de claim van de eerste christenen te ontkrachten. Tegenover het verhaal dat Jezus was opgestaan, vertelden de Joden dat de leerlingen het lichaam van Jezus zelf uit het graf hadden gehaald. De wachters, die eigenlijk volgens de leerlingen getuigen waren van het wonder van de opstanding, waren juist bij het graf geplaatst door de Romeinse autoriteiten in de persoon van Pilatus om te voorkomen dat de leerlingen het lichaam van Jezus zouden weghalen en beweren dat Hij uit de dood was opgestaan. Hier hadden de Farizeeën en Schriftgeleerden om gevraagd, omdat ze inzagen dat de bewering dat Jezus opgestaan was uit de dood veel gevaarlijker voor hen en hun macht zou zijn dan zijn leer tijdens zijn leven was geweest. De macht over leven en dood betekent het overwinnen van de ultieme angst van de mens, de angst voor de dood.
Het is een groot contrast vandaag: de lezing begint met de vaste overtuiging van de leerlingen in de opstanding, in de overtuiging dat Jezus na zijn dood onder hen is, dat zij Hem kunnen zien en aanraken. Daarna volgt het verhaal van de wachters, waarin geprobeerd wordt het verhaal van de leerlingen juist weer te ontkrachten.
Het is een bijzonder voorbeeld van metataal in een verhaal. De verwijzing naar het verhaal dat onder de Joden rondgaat tot op de dag van vandaag, geeft een aanwijzing voor een tijd die veel verder ligt dan het verhaal dat op dit moment verteld wordt. De verhalen van Jezus’ sterven en begrafenis, en het lege graf, liggen chronologisch vlak na elkaar. De opmerking over het verhaal dat rondgaat onder de Joden gaat over een heel andere tijd. Daarmee stapt de verteller uit het verhaal dat hij eigenlijk aan het vertellen is. Het is een aanwijzing voor het publiek waarvoor hij schrijft. Een publiek dat blijkbaar last had van het verhaal dat rondging over vraag rond de waarheid van de opstanding. De verteller wil zijn publiek ondersteunen door te verklaren hoe dat verhaal in de wereld is gebracht. Zo geeft hij hun informatie in handen waarmee ze het verhaal kunnen ontkrachten.
Focus
Wanneer de verrijzenis op zichzelf gezien wordt als een wonder, of zelfs wanneer deze primair gezien wordt als de rechtvaardiging van een onrechtvaardig gelynchte profeet, komen er geldige dimensies aan bod, maar niet alles. Zoals uit de lezingen van Tweede Paasdag blijkt, de psalm incluis, zegt de wijze waarop God met de vermoorde Jezus omgaat en de manier waarop de vroege kerk vervolgens met dit getuigenis omgaat ook iets over God. Zo blijkt pas na de verrijzenis dat Jezus inderdaad God op aarde, de Heer, is en die naam waardig. De aanbidding van de vrouwen op weg naar Jeruzalem wijst hierop. Tegelijkertijd is de preek van Petrus een preek die op verzoening is gericht, meer dan op wraak. Ook dit zegt iets over het karakter van God als een verzoenende en rechtvaardigende God, een betekenis die verder reikt dan het wonder van Pasen alleen en die het kerk-zijn in de 21ste eeuw kan inspireren.
Suggestie: paus Franciscus’ teksten voor Pasen
Paus Franciscus heeft, net als zijn voorgangers, inspirerende teksten geschreven voor Pasen. Op de website van het Vaticaan zijn deze in verschillende talen te vinden: www.vatican.va. Het kan mooi zijn hier enkele gedachten uit te (laten) vertalen en deze aan de kerkgangers mee te geven ter inspiratie voor deze Paastijd.
Deze teksten en suggestie zijn genomen uit de ‘Handreikingen voor liturgie voor de zon- en feestdagen’ van Berne Media. In deze uitgave staan exegetische notities voor elke lezing en antwoordpsalm, een ‘kapstok’ voor de verkondiging, misteksten, voorbeden en diverse andere suggesties voor vieringen met gewijde of niet-gewijde voorganger. Voor meer informatie over de uitgave en een abonnement, zie de website van Berne Media.
