In onze rubriek ‘Vers voor de Zondag’ blikken we vooruit op de eucharistieviering van de aanstaande zondag (of feestdag): wat vertelt het Evangelie ons? Om wat voor thema draait deze viering? Wat zou je kunnen doen om dit te onderstrepen?
19e zondag door het jaar
Brood des Levens
Een derde uitwerking van het Broodwonder: mensen beginnen te morren. Op zich is dat een bekend verschijnsel, niet alleen vandaag, het gemor is ook al bekend in het Eerste Verbond. Bij Mozes, bij Elia, bij andere profeten. Het schijnt dat dit de weg is. De bedoeling? Alle kanten van wat er gebeurd is moeten worden onderzocht. In bepaalde wetenschappen praat men over of het ‘falsifieerbaar’ is. Opmerkelijk vandaag is de vereenzelviging van Jezus met het eens gegeven brood. Hij is Het Brood.
Exegetische notities Evangelie
Johannes 6,41-51
Wie is God? Moeilijk, zo niet onmogelijk deze vraag te beantwoorden. In beelden spreken helpt en verheldert. Mozes stelde die vraag ook en God gaf hem als antwoord: ‘Zeg maar tegen degenen, die je dat vragen “Ik ben die Ik ben”.’ Ik ga met jullie mee, ik zal er zijn voor jullie.
Johannes getuigt van Jezus, de Christus, Gods zoon. Wie is hij? Voor Johannes is Jezus van God. Johannes zal Jezus niet laten zeggen ‘Ik ben die Ik ben’, maar hij laat zich wel kennen in zeven messiaanse beelden: Ik ben het brood des levens, het licht der wereld, de goede herder, de deur voor de schapen, de verrijzenis en het leven, de weg, de waarheid en het leven en de ware wijnstok.
De Joden mopperden, omdat Jezus over zichzelf zegt, dat hij uit de hemel komt. Ze kennen zijn ouders, heel gewone mensen. Hij komt gewoon uit Nazaret. De mensen mopperen net zo hard als het volk van God indertijd in de woestijn tegen Mozes mopperde. Toen kregen ze manna te eten, brood dat uit de hemel neerdaalde, brood van God zelf. Brood stond en staat voor alles wat een mens nodig heeft om zijn of haar honger te stillen in de woestijn van het leven en om het beloofde land te bereiken. Jezus voegt iets belangrijks toe. Gods volk at van het brood, dat uit de hemel kwam, maar stierf uiteindelijk. Jezus zegt, dat hijzelf het brood des levens is. Wie van dat brood eet zal in eeuwigheid niet sterven. Jezus is van God. Hij is op weg naar Jeruzalem. Hij zal sterven om de mensen leven te geven. Het zal Pesach zijn, het zal Pasen worden. Het brood zal worden gebroken en de beker zal rondgaan.
Focus
Als profeet had Elia het niet gemakkelijk, maar God liet hem niet los. Meerdere keren in zijn leven ontving hij opnieuw het leven uit Gods hand. Hij ontving dat leven door de wijze waarop hij voorzien werd van brood, door de raven, door de engel, en door het wonder dat hij zelf verrichtte, door de weduwe en haar zoon van brood te voorzien en de jongen later opnieuw tot leven te wekken.
In de psalm laat God de psalmdichter en ieder, die gelooft en dat in zijn goede gedrag laat zien, evenmin los. Het is de eenheid, waarin we als gelovigen mogen leven. Wanneer we vanuit goedheid leven, in navolging van wat Jezus ons leerde en voorleefde, als we elkaar vergeven en liefhebben, dan vormen we die eenheid.
Zo verbonden met God, via zijn Zoon en de heilige Geest, zullen we brood en leven uit zijn hand blijven ontvangen. Brood, dat ieder mens nodig heeft om zijn of haar honger te stillen in de woestijn van het leven. Brood, dat ons met Christus – het Brood des levens – verbindt, die ons eeuwig leven, het beloofde land doet bereiken.
Suggestie: gedicht bij psalm 34
Actueel in de coronacrisis die soms moedeloos maakt, zoals Elia zich gevoeld kan hebben:
wat smaakt mij nog in deze uren
gevuld met ongedurigheid
nu onvoldaanheid komt bezuren
en ik gekweld word door de tijd
doelloosheid ondermijnt mijn vrede
waartoe dit huis en deze dag
steek nu het zwaard maar in de schede
en zwaai maar met de witte vlag
hoe god te proeven in de smakeloze dagen
en te genieten ondanks zijn afwezigheid
hoe dit nutteloos bedrijf verdragen
mijn radeloosheid raak ik maar niet kwijt
en toch maar turen naar het stille licht
dat mensen om mij heen verspreiden
genieten van een enkel lief gezicht
en weten ik ben niet alleen wij zijn beiden
Uit: Psalmodos. Psalmen, gebeden en beelden, Nico Tromp (red. Ton Scheer), uitgeverij Abdij van Berne, Heeswijk, 2008.
Deze teksten en suggestie zijn genomen uit de ‘Handreikingen voor liturgie voor de zon- en feestdagen’ van Berne Media. In deze uitgave staan exegetische notities voor elke lezing en antwoordpsalm, een ‘kapstok’ voor de verkondiging, misteksten, voorbeden en diverse andere suggesties voor vieringen met gewijde of niet-gewijde voorganger. Voor meer informatie over de uitgave en een abonnement, zie de website van Berne Media.
